wtorek, listopada 28, 2006

ZAPOWIEDŹ: WRO W ŁAŹNI



PRZEGLĄD WRO IN TOUR W ŁAZNI.

01.12. o godz. 18:00 w Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia odbędzie się pokaz filmów video wyróżnionych na XI Międzynarodowym Biennale Sztuki Mediów WRO’05. Ponadto wyświetlone zostaną inne realizacje pochodzące z lat 2003-2004, które wybrał Piotr Krajewski, dyrektor biennale.


Autorzy prac:
Tim Macmillan, Takeshi Kushida, Dariusz Krzeczek, Cezar Migliorin, Edward Zajec, Eric Siu Chi-Man, Agata Kurecki, Laurent Vicente, Jacek Niegoda,Antonin De Bemels, Grzegorz Gonsior, visomat inc., Harald Holba, Volker Schreiner, Mike Stubbs, Annmarie Lanesey.

Krótko:
co? WRO in Tour.
gdzie? Laznia
kiedy? 01.12.06.
godzina: 18.00

C:/ Let's hack the illusion ! >_

29 listopada 2006 w Cafe Absinthe w Gdańsku odbędą się prezentacje w ramach
projektu "Let's hack the illusion!" stanowiącego część przedsięwzięcia EUROPE NOW/NEXT.

Projekt porusza zagadnienia związane z kryzysem informacyjnym zarówno w krajach Unii
Europejskiej, jak i w państwach poza nią. Handel informacją oraz medialna manipulacja doprowadziły do poszerzenia znaczenia cyberprzestrzeni, jako alternatywy działań obywatelskich. Dostępność i łatwość korzystania z internetowego medium rodzi jednak pewne nowe problemy i plynące z nich zagrożenia. Jedynie racjonalna umiejętność korzystania i przetwarzania informacji pomoże zbudować świadome społeczeństwo operujące wolną od manipulacji informacją.

Pierwsze spotkanie i prezentacja projektu:
e-ŚWATY WOBEC PROBLEMÓW WSPÓŁCZESNOŚCI
Społeczeństwo informacyjne / haktywizm / cyber-zbrodnia / cyber-terroryzm
29 listopada 2006 Cafe Absinthe, Gdańsk, ul. Św. Ducha 2 (Teatr Wybrzeże)

prezentacje godz. 16.00 - 19.00
dyskusja godz. 20.00-22.00

AKTYW:
Lidia Makowska (PL) Let's hack the illusion! - contrculture of the contemporaries?
Agata Rogoś (PL) "New technologies and engaged art in Poland. Is contemporary artist an activist?"
Alek Tarkowski (PL) "Building common wealth. Creation as political action"
Željko Blaće (HR) "reFactoring REAL"
Öykü Özsoy (TR) " The Survival Guide for an Uncanny World"
Twożywo (PL) "retard netart"
Oleg Kireev (RU) "Hacking the illusion of reality at the bottom: an experience of an activist artist"
Robert Rumas (PL) "Parrhesialive"
Dmitry Bulatov (RU) "The Third Modernization: Towards the postbiological hacktivism"
REP (UKR) "Intervention to post-orange space"

Patrioci w akcji

W sobotę odbył się w ISW wernisaż wystawy "Patriotyzm jutra", kuratorowanej przez Agatę Chinowską, Renatę Rusnak i Monikę Weychert-Waluszko.
Projekt jest ich wystawą dyplomową na podyplomowych studiach kuratorskich na UJ. O innej wystawie, powstałej jako praca dyplomowa na tych samych stuciach, pisaliśmy niedawno:
http://modelator.blogspot.com/2006/11/policja-w-bunkrze-sztuki.html
Dziś prezentujemy fotorelację z gorączkowych przygotowań do wystawy i z wernisażu.
Na zaproszenie kuratorek do Wyspy przyjechali artyści z Austrii, Białorusi, Niemiec, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Węgier i oczywiście Polski. Jednym z ważniejszych, poruszanych przez wystawę jest problem zażenowania własną Ojczyzną. "Patriotyzm jutra" poprzez jarmarczne zabawy, fototapetę rodem z lat 80., makatkę z jeleniami na rykowisku ukazuje wyparte z oficjalnego dyskursu obrazy naszych Ojczyzn.

Saskia Edens, podczas przygotowywania instalacji

Galeria Rusz, instalacja pracy "Pozdrowienia
z Polski"

Grzegorz Klaman, w tle jego praca "Europa"

Galeria Rusz                                                                                                                                         Haimo Ganz, Martin Krenn, Hansjorg Kofler,
Rafał Góralski, Simone Fuchs, JuanPedro
Fabra Guemberena
podczas
otwarcia wystawy.


Słodka Szwajcaria...        
                                      
... i wyprzedaż polskiej ziemi przez Galerię Rusz

Możliwość spróbowania białoruskiej wódki...     

poniedziałek, listopada 27, 2006



ART IS BORING - PETER FUSS.

W Gdańsku na ulicy Hallera pojawił się nowy billboard, znanego tylko z pseudonimu artystycznego – Petera Fussa. Artysta mieszka w Londynie i w Polsce. Jest autorem kilkunastu billboardów, które mogliśmy juz oglądać na terenie Trójmiasta. Najnowszy plakat Fussa, który operuje charakterystycznymi środkami- prosta i czytelna forma + jasny przekaz, stawia prowokującą tezę- ART IS BORING. Czy ktos zaprzeczy?

piątek, listopada 24, 2006

Patriotyzm Jutra



25 listopada w Instytucie Sztuki Wyspa w Gdańsku o godz. 19 odbędzie się wernisaż międzynarodowej wystawy Patriotyzm Jutra.

Poruszający się w obszarze współczesnych zagadnień artystycznych, politycznych i intelektualnych INSTYTUT SZTUKI WYSPA współpracuje z młodymi artystami, kuratorami i krytykami sztuki. Goszcząca w Wyspie wystawa jest pracą dyplomową czterech kuratorek: Agaty Chinowskiej, Marty Moraczewskiej, Renaty Rusnak i Moniki Weychert Woluszko na Podyplomowych Studiach Kuratorskich IHS UJ w Krakowie. Wpisuje się ona w obszar aktywności Instytutu, poprzez ponowne przyjrzenie się terminologiom dyskursu publicznego, retorykom narodowym i politykom reprezentacji z udziałem przedstawicieli młodego pokolenia kuratorów.
Wystawa stanowi okazję poznania dróg interpretacji, redefinicji i rekontekstualizacji terminu PATRIOTYZM, który na nowo stał się przedmiotem publicznej debaty i obiektem gier ideologicznych.

    
Grzegorz Klaman, Europa             Saskia Edens, Eingefroren
 

Policja w Bunkrze Sztuki



05.11 2006 r. w Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie 
zkończyła się wystawa Policja, stworzona prez młodą kuratorkę z Gdyni 
Kamilę Wielebską. Pruszająca się w bardzo wąskim tematycznie obszarze,
wystawa  pogłębiła swój  zakres problematyczny o zagadnienia bezpiećzeństwa,
opresji, wolności i lęku. Prezentowane prace, nie zawsze równe poziomem, 
stworzyły w miarę spójną i logiczną narrację, szkicującą obraz postaw 
obywatelskich w dzisiejszej rzeczywistości. 

W ramach wystawy zostały zaprezentowane prace następujących artystów:
Huberta Czerepoka, Angeliki Fojtuch, KwieKulik (Zofia Kulik i Przemysław Kwiek),
Anny Niesterowicz, R., Roberta Rumasa, Mariusza Warasa, Jana S. Wojciechowskiego,
Julity Wójcik, Artura Żmijewskiego


Mariusz Waras, Bez tytułu, 2006


KwieKulik (Przemysław Kwiek i Zofia Kulik),
Pomnik bez Paszportu w salonach sztuk plastycznych,
1978


Hubert Czerepok,  z cyklu seanse, 2006


Angelika Fojtuch, ZŁOdzieje, 2005

środa, listopada 22, 2006

Zapowiedź- Akademia po godzinach UCZYĆ SZTUKI?



AKADEMIA PO GODZINACH  zaprasza na kolejne - 50 juz! - spotkanie
do Akademii Sztuk Pieknych w Gdansku, Targ Weglowy 6, Audytorium.

UCZYĆ SZTUKI?
w czwartek, 23 listopada o godz. 18

Prezentacje:
Hubert Bilewicz, Piotr Bogdanowicz, Roma Cielatkowska,
Jacek Friedrich, Andrzej Leszczynski, Kasia Moro,
Jacek Staniszewski, Aneta Szylak

poniedziałek, listopada 20, 2006

Co ostatnio w ISW i Modelarni

Ostatnio Instytut Stuki Wyspa przygotował bogatą ofertę kulturalną. W przedostatni weekend
można było tam oglądać, oprócz trwającej do 22 listopada wystawy Artura Żmijewskiego, filmy queerowe w związku z Queer Fest: A million different loves!?. Imprezie towarzyszył panel dyskusyjny, który dawał możliwość swobodnej wymiany
zdań środowisk będących w obszarze zagadnienia queer. Niestety dyskusja nie wyszła poza ramy feministyczno-homoseksualne, co spłyciło szerokie pojęcie queeru, obejmującego także m.in.
AIDS, męską prostytucję, cielesne niezidentyfikowanie, nieokreśloną tozsamość.
Zostały zaprezentowane obrazy, z różnych części świata, będące zapisem doświadczeń
odmieńców. Filmy poruszały problemy śmierci, tęsknoty, feminizmu, seksizmu, rasizmu i homofobii. Oby było więcej okazji do nieskrępowanej dyskusji o tego rodzaju zagadnieniach!

Tego samego weekendu odbył się takze w Kinie Kameralne pokaz specjalny filmu "Powtórzenie" Artura Żmijewskiego, towarzyszący wystwie "Artur Żmijewski. Wybrane prace" w ISW. Po raz pierwszy w Gdańsku można było zobaczyć rozszerzoną, 75 minutową
wersję filmu przygotowanego na ubiegłoroczne biennale w Wenecji. Nowy, bardziej wciągający film, także wywołał wiele pytań, o czym najlepiej świadczyła żywa dyskusja między publicznością, autorem filmu i zaproszonymi panelistkami- Anetą Szyłak i dr Izabelą Kowalczyk.

Artur Żmijewski i Aneta Szyłak


Dyskusja panelowa po pokazie filmu. Moderator:
Przemysław Gulda (Gazeta Wyborcza)

Tydzień później w związku z nową sekcją transmedialną ISW pro:kinomedia, prowadzoną przez Lenę Dulę, odbył się tam pokaz filmów kontrowersyjnej artystki Małgi Kubiak. Po projekcji - w Modelarni odbyła się impreza towazysząca - Soft Love?.
Soft Love? powstało jako dyskusja z ostrym językiem sztuki Małgi Kubiak i z szeroko
rozumianym pojęciem miłości. Na jednonocnym pokazie można było zobaczyć filmy m.in.
Andrzeja Karmasza ("Feet above the ground"), Macieja Szupicy, Kordiana Lewandowskiego
("Love Story"), Magdy Bielesz ("Dog") Adama Witkowskiego ("WetanDIRTY") oraz prace wystawione w przestrzeni Modelarni.

Agata Królak, szablon

Wolny, szablon

Patrycja Orzechowska (w środku), w tle jej
praca - Ćma.

Iwona Zając z ekipą.

Iwona Zając, Love.

Monika Pudlis, Body.

Marta Gabryelska

Maciej Salamon, Soft Love car wash



Andrzej Karmasz, Perverse Only









Igor Duszyński, Substytut.
Ania Orbaczewska

Gabriel Roszak

Można było także zobaczyć akcję Magdaleny Marciniec.
FOTORELACJA : PRZEGLĄD RYSUNKU NA ASP.


Od 14 listopada mozna ogladac wystawe prac studentow gdanskiej ASP. W Wielkiej Zbrojowni prezentowane sa rysunki uczniow z pracowni prof. Targońskiej,prof. Gajewskiego oraz prof.Józefowicza.


THE ONE MINUTES - jednominutówki w kinie Kameralne.


16 listopada w kinie Kameralne mogliśmy obejrzeć finałowy pokaz jednominutowych filmów w związku z I Polską Edycją Festiwalu THE ONE MINUTES. Jury w składzie : Jos Houweling (przewodniczący, pomysłodawca i dyrektor Sandberg Institute w Amsterdamie),
Ewa Małgorzata Tatar (krytyk i historyk sztuki z Krakowa),
Łukasz Ronduda (historyk sztuki z Warszawy),
Adam Witkowski (artysta z Gdańska) oraz
Andrzej K. Urbański (artysta z Wrocławia) przyznało 1 miejsce Emilii Kuryłowicz za film „Fast forward”. Laureatem 2 nagrody jest Marek Grzyb z filmem „Szeregi”, natomiast 3 miejsce zajeły Alicja Karska i Aleksandra Went za jednominutówkę „Peter i Jana”. Jury dodatkowo wyróżniło :
"Zróbmy jakiś film" Małgorzaty Sycko,
"Id" i "Do III razy sztuka" Piotra Blajerskiego,
"Wykład" Andrzeja Nowińskiego,
"60 sekund bujania" Tomasza Kopcewicza,
"Mural" Tomasza Partyki.

Głównym warunkiem udziału w projekcie było przygotowanie filmu, który trwa dokładnie 60 sekund. Założeniem jest ukazanie rzeczywistości, opowiedzenie zwięzłej historii, w której „pośpiech prowokuje skrót.Skrót dąży do kondensacji.Kondensacja wymaga refleksji.”

środa, listopada 15, 2006

EGO TRIP: MAŁGA KUBIAK + SOFT LOVE




pro:kinomedia – sekcja transmedialna Instytutu Sztuki Wyspa zaprasza na:
EGO TRIP: MAŁGA KUBIAK FILMS
Kiedy: 18 listopada 2006, godz. 17.00
Gdzie: Instytut Sztuki Wyspa
Stocznia Gdańska
ul. Doki 1/145 B

Małgorzata Kubiak, bardziej znana jako Malga Kubiak z powodu braku polskiej czcionki. W Nowym Jorku znana jako pisarka, witana we wszystkich niezależnych nowojorskich księgarniach uściskiem dłoni lub klepaniem po plecach, jako jeden z autorów nowojorskich. W prasie nazywana "neo neo beat dame" - dama generacji neo neo beatowej. W Paryżu znana w kilku anglosaskich kultowych księgarniach, wykonawczyni, wokalistka muzyki noise z pokaźną grupą fanów, twórczyni kina eksperymentalnego. W Szwecji jest "królową undergroundu" i ma hardcorowo punkową grupę Miss Mess. W Danii jest spadkobierczynią Artauda, Burroughsa i Warhola. W Brukseli jest aktorką (paryska grupa teatralna Respublica) i reżyser filmowy; można powiedzieć, że cała alternatywna Bruksela czeka na nowy film Malgi Kubiak, ośmiogodzinną, ostro feminizującą kultową produkcję. Znana w Szwajcarii, Holandii i Niemczech. Odbyła długie podróże do Egiptu, Brazylii, Meksyku i Indii.

W Polsce dopiero w roku 1998 - Łódź - Galeria Wschodnia, Kraków - Galeria QQ i Sopot - Galeria Gazownia, Lublin - festiwal clipów, Gdańsk - Tot Art - już wcześniej zaryzykowały pokazanie jej kontrowersyjnej twórczości.

Całość twórczości Małgorzaty Kubiak występuje pod nazwą THE EGO TRIP.

Książki: Dirty Paradise, Baby Trouble, Scheisse Elysees.

Filmy: Ego, Father, Super Ego, ID N1, ID N2, ID N3, ID N4, Flaszer, Angel, Baby Trouble Hole, Carvings of Kane, Game Girl

Muzyka: grupy Miss Mess, Freja, Pink Jupe.

Formacje teatralne w których występowała: DS ART Ensamble, Respublica.

Aktorka: oprócz filmów własnych, główna rola w Lick an Apple Carla Andersena.

Mimo tego, że w jej twórczości pojawiają się miłe dla oka i duszy obrazy, to jednak całość spajają motywy ukazujące tę ciemną stronę ludzkiej osobowości i uczuć. Sporo tu agresji, krzyku, chęci zemsty i nienawiści. Mamy seks, ale odarty ze zbędnej estetyzacji, seks będący wszelkim zaprzeczeniem tego, co widzimy w zachodnich filmach, a więc prawdziwszy, lecz łamący nasze schematyczne przyzwyczajenia. Zresztą tabu jest u Kubiak przełamywane na różnych odcinkach, bo jak kiedyś wyznała - najważniejsza jest wolność. Nie istnieją słowa brzydkie, brudne czy wulgarne - jest to po prostu kolejny sposób ekspresji. Artystka operuje psychodelicznym klimatem i naturalistycznym obrazem kamery z ręki, który magnetyzuje widza i wciąga go, czasem wbrew woli. W filmach brak jest tradycyjnej fabuły oraz dialogów. Wszystko to sprawia, że filmy Kubiak oddziałują na widza wręcz organicznie, zakłócają jego święty codzienny spokój, skłaniają do niepokoju.

W ramach pokazu zostaną zaprezentowane obrazy „Carvings of Kane” oraz najnowszy film Małgi – „Game Girl” , który miał swoją premierę we wrześniu w Warszawie.

„Cravings of Kane” to wycinki z dramatów Sarah Kane jak "Oczyszczeni" czy "4.48 Psychosis" utrzymane w kryminalnym klimacie, kręcone z ręki, planowo niedopracowane i brudne. Film Kubiak to zaprzeczenie dotychczasowych interpretacji sztuk Kane. Nie ma tu wypracowanego warsztatowo bólu czy profesjonalnych aktorsko scen samobójstwa, seksu, zbrodni. To raczej zapis szarpania się Kubiak z tekstami Sarah, rozdrapywanie ich bez prób, i zapisywanie ich na taśmie "na gorąco". Obserwujemy jak aktorzy Małgi czytają z kartek fragmenty Kane, za chwilę wchodzą sceny spoza planu, prywatne rozmowy, telefony, prawdziwe aresztowanie Kubiak podczas kręcenia filmu przez warszawską policję. Paradokumentalna wariacja jaką jest "Cravings..." to świeży zapis wewnętrzych walk Kane z sobą samą, ale i dość dowolna ich interpretacja Małgi Kubiak. „Cravings Of Kane” pokazywano juz w niezależnych kinach w Berlinie, Nowym Jorku, Brukseli oraz Paryżu.

„Game Girl” to zdecydowanie czarna i dośc krwawa komedia, nakręcona głównie w Danii w nadmorskiej miejscowości Rorvig, oraz w Warszawskim w klubie M25. Sama Małga Kubiak mówi o swoim filmie jako o kontynuacji tradycji duńskiej Dogmy i prawdziwej bombie obyczajowej. Pamiętając jej występy w warszawskim klubie Le Madame, możemy jej wierzyć. "Game Girl" to historia reżyserskiej pary, trójki rodzeństwa, szajki złodziei samochodów i kierowców rajdowych. Muzykę do filmu napisali Skinny Patrini i Raphael Rogiński. W rolach głównych: Arkadiusz Janiczek, Agata Mocarska, Malga Kubiak, Krystian Legierski. Kończącą film animację stworzył Łukasz Urbanowski.

* pro:kinomedia to progresywny program / projekt filmowy i medialny Instytutu Sztuki Wyspa, skupiony na prezentacji prac z zakresu sztuki audiowizualnej (awangarda filmowa / kino eksperymentalne / video-art / kino autorskie / sztuka dokumentu / formy transmedialne / nowe media). Projekt ściśle łączy się z ogólną koncepcją realizowaną przez ISW, unikając strukturalnego zdefiniowania na korzyść hybrydowości, heterogeniczności, zmienności, płynności oraz interaktywności. pro:kinomedia tworzy przestrzeń zderzania różnych wizji / koncepcji twórczych w celu stymulowania dyskusji o nowych formach audiowizualnych, jednocześnie skłaniając do reinterpretowania i komentowania prac z przeszłości. Pro:kinomedia to również prezentacja sztuki aktualnej, młodej, zaangażowanej, polifonicznej - mówiącej różnymi językami o rożnorodności zmedializownych, zapośredniczonych doświadczeń.

PROGRAM WYDARZEŃ:

Godz. 17.00, ISW
Carvings of Kane (ok 90 min) + O.M.S

W przerwie pomiędzy filmami Małga będzie czytała fragmenty „O.M.S” czyli „One Man Show” – powieści fragmentami publikowanej na spam.art.pl

Co jest treścią O.M.S.? Fakty z mojego życia składające się na bardzo drobiazgową biografię. Właśnie moje życie rodzinne, zawodowe i intymne jest opisane, opowiedziane, określone.

Geograficznie to Nowy Jork, Paryż, Bruksela, Warszawa, Gotheborg, Sztokholm i Ostrowiec.

100% realizmu. Autobiografia. Jeśli ja jestem fikcją to One Man Show to powieść – tak pisze o książce Małgorzata Kubiak.

Godz. 19.00, ISW
Game Girl (ok 90 min) + O.M.S


Godz. 21.00, Modelarnia
SOFT LOVE?: interdyscyplinarny live act


Soft Love? To interdyscyplinarny, artystyczny live act łączący w sobie performance, akcję, video, grafikę, fotografie, rysunek, malarstwo oraz instalację.
Zimną przestrzeń Modelarni rozgrzeje cielesny performance Małgi Kubiak we własnej osobie. Silny ładunek przekazu artystki zneutralizują prace ważnych przedstawicieli gdańskiej sceny artystycznej m.in. Andrzeja Karmasza, Adama Witkowskiego, Iwony Zając, Macieja Szupicy, Patrycji Orzechowskiej, Anny Orbaczewkiej czy Magdy Bielesz. Nie zabraknie także artystów będących na początku swojej drogi artystycznej. Pokazy oraz inter-akcje wzmocni synteza dźwięku i wizji De Pisuar + dj Aloca.


Performance by Małga herself
Adam Witkowski – video
Iwona Zając – street art
Maciej Szupica – video
Magda Bielesz – video
Andrzej Karmasz – video + foto
Gabriel Roszak : obraz
Monika Pudlis : obiekt
Anna Orbaczewska : obraz
Kordian Lewandowski : video
Maciej Salamon : sitodruk
Marta Gabryelska : fotografia
Patrycja Orzechowska : fototapeta+rysunek
Magda Marciniec : akcja
Igor Duszyński : instalacja.
De Pisuar : vj

wybór prac: Ola Grzonkowska i Roma Piotrowska

zagra dla nas dj Aloca.

Wstęp:
na filmy + soft love - 10 zł
samo soft love – 5 zł

UWAGA!!! Ilość miejsc ograniczona!!!

Na wszystkie pokazy obowiązuje wstęp na zaproszenia lub na podstawie listy - zgłoszenia prosimy przesyłać do 17 listopada do godziny 18.00 na e-mail: kinomedia@wyspa.art.pl

Wejście bramą nr 1 [historyczną] oraz bramą nr 3 [SKM Stocznia Gdańska].

Kuratorka: Lena Dula
współpraca: Ola Grzonkowska / Roma Piotrowska / Maks Bochenek

info:
www.wyspa.art.pl
www.angelfire.com/ca4/malgakubiakegotrip 

wtorek, listopada 14, 2006

WYKŁAD MARKA KRAJEWSKIEGO W ŁAŹNIi.



16 listopada o godzinie 18.00 odbędzie się kolejny wykład z cyklu "Pod prysznicem sztuki" w Lazni. Gosciem będzie Marek Krajewski, który opowie o "opakowaniu jako przedmiocie najwyzszej rangi". Krajewski zajmuje się socjologią kultury i sztuki. Był dyrektorem projektu ZewnętrznaGaleria AMS. Celem wykładu bedzie umiejscowienie opakowania w nowej sytuacji, przestrzeni, gdzie nieustannie zachodzą zmiany społeczne, czy polityczne.
Natomiast wieczorem, tego samego dnia, o godzinie 20.00 bedzie mozna udac sie na spotkanie z Markiem Krajewskim do Ratusza Staromiejskiego, gdzie w dniach 15-19.11 odbedzie sie III Ogolnopolski Festiwal Kryminału. Spotkanie poprowadzą Irek Grin oraz Marcin Swietlicki.

Krótko:
Gdzie: Łaźnia Kiedy: 16.XI. 2006, godz. 18:00

Gdzie : Ratusz Staromiejski, Kiedy: 16.11.06, godz. 20.00.


sobota, listopada 11, 2006

Iwona Zając i załoga w akcji

Prezentujemy fotoreportaż z Węzła Kliniczna:
Iwona Zając & company podczas wykonywania prac w związku z festiwalem "Archipelagi Myśli"

fot. Renata Dąbrowska




fot. Renata Dąbrowska

 fot. Renata Dąbrowska

Renowacja dawnych murali: